به نام حق وباسلام

(نکته ها و گفته ها)

 «صدای پای آب»

حال که صدای پای آب نمی آید، همه نگرانیم.

متشرعان، ناسپاسی ها، گناهان و آلودگی های اخلاقی را عامل حبس نزولات می دانند و این باوری کهن است، چنانکه مولانا می فرماید : «ابر بر ناید پی منع زکات

وز زنا افتد بلا اندر جهات»

علم گرایان، تغییرات جوی و اقلیمی را عامل خشکسالی می دانند و صرفه جویی و بهره وری سالم را گوشزد می کنند.

دیگران هم با تکیه بر تجربه و دانش خود دانسته یا ندانسته در این باره اسب فصاحت در میدان بلاغت می جهانند.

اما در آثار ادبی ما که سابقه ای یازده قرنه دارد و بارها خشکسالی محلی، منطقه ای یا ملی را دیده است، توصیف هایی در مورد کاهش نزولات و راه حل هایی برای مواجهه با خشکسالی از گوشه و کنارجهان نقل کرده است.

اگر باران به کوهستان نبارد

به سالی دجله گردد خشک رودی

چنان آسمان بر زمین شد بخیل

که لب تر نکردند زرع و نخیل

چنان خشکسالی شد اندر دمشق

که یاران فراموش کردند عشق

در سفرنامه ها و کتاب های جغرافیای تاریخی شهرها گاه راه حل های مقابله با کم آبی و خشکسالی آمده است :

در سفرنامه ی ناصر خسرو آمده است :در شامات، شهر  کم آب است، با راه هایی آب باران بام ها را در آب انبار های خانه ها جمع می کنند و تابستان استفاده می کنند. 

یر خلاف امروز که آب پاک باران خیلی راحت به آب های سطحی تبدیل شده، آلوده می شود و با فاضلاب ها از چرخه ی مصرف خارج می شود.

در جغرافیای تاریخی اصفهان آمده است که تقسیم نامه ی آب زاینده رود شیخ بهایی چنان استوار است که مهندسان آب شناس امروز جرأت حک و اصلاح آن را ندارند.

بر خلاف امروز که افراد با مجوز یا بی مجوز چاهی عمیق حفر کرده و تا می توانند بهره برداری می کنند، ثروت می اندوزند و به خشک شدن چاه های پیرامون و رشته قنات ها توجهی ندارند. 

فرهنگ حفر قنات و کهریز یا کاریز یا کریز و سخت کوشی مقنیان و طولانی بودن چاه های این قنات، بخش اعظمی از خرده فرهنگ های کویر و حاشیه ی کویر است. 

نام بسیاری از این چشمه ها و قنات ها و کهریز ها هنوز زنده است، اما خودشان در زیر خروارها آسفالت معابر شهری و روستایی مدفونند.

در تویسرکان ما :خان دراز، علی خونی، چشمه کریم، قنات یاور، تشته کله، میتو، چا اسمایل، چشمه قلقلی، چشمه قاضی و... و... 

و اما 

دولتیان که به قول خودشان با ناترازی هایی در برق، آب، گاز و... مواجهه هستند  ساده ترین راه را برگزیده اند آن هم از جیب ملت:

یک _ صرفه جویی کنید 

دو _گرانش می کنیم تا کم مصرف کنند. 

که هیچکدام، تا کنون جواب نداده است. باید با علم و تجربه ی بومی راه حل درست پیدا کرد، این اولین خشکسالی نیست، آخرین هم نخواهد بود. 

شادکام باشید