آثار فرهنگی تویسرکان
 «رمضان در تویسرکان ٣»
در ماه مبارک برای نماز صبح و ظهر و عصر مانند گذشته اذان گفته می شد، البته صبح و مغرب با احتیاط بیشتری که روزه ی مردم خراب نشود.
اما بیشتر مساجد نماز مغرب و عشاء را بعد از افطار می خواندند.
مردم یک ساعت بعد از افطار با صدای اذان به مسجد می رفتند، بعد از نماز، سخنرانی بود، چای و زلوبیا می دادند، سیگاری ها هم دلی از عزا در می آوردند. (آن زمان کشیدن سیگار در مسجد زشت نبود، حتی در فاتحه و مجلس ختم  سیگار جزء پذیرایی بود)  هنگام سخنرانی برخی هم پشت ستون های مسجد و زوایای نادیدنی، تعریف می کردند. خانم ها هم طبق معمول مرسوم همهمه و ولوله داشتند.
برای اذان هنوز  بلندگو وارد شهر نشده بود(دهه ی چهل و قبل از آن) ، انسان هایی متشرع و خوش صدا در بام منازل، سر چهار راه ها، سر گلدسته (مناره و مأذنه)، پشت بام مساجد با صدای بلند اذان می گفتند. مانند شادروانان :هاشم صمدی (هاشم خرده فروش)، حاج حسین سلیمانی (خراط)، علی اصغر کاویانی، قاسم دباغی، حاج محمد قمری، کل صحبت الله احسانی، در جولستان.
آبلا جمعه اکبری، حاج محمد علی اسکندری، سید حسین، سید عباس و سید صادق شیخ الاسلامی در مسجد جامع.
کربلایی محمد یار ظاهری (کل میار) در سرابی، نقل است که صدای اذانش را شاهزید می شنیده اند.
و بزرگانی مثل حاج جعفر قلی میرزا جهانگیری، پهلوان محمد قاسم (مقاسم)، حاج عیسی بیات، عبدالله کل اصغر (جد جاوید ها) و دیگران هم اذانچی بودند. به موذن های دائمی اذان چی می گفتند.
برخی از موذن ها در سحر یک ساعت به اذان صبح مناجات خوانی می کردند.
مناجات آن ها، آیات قرآن، احادیث و روایات، اشعار خواجه عبدالله انصاری و دعاهای رسیده بود.
مانند این ابیات که مرحوم کاویانی می خواند :
ای خفتگان از سر راحت سحر رسید 
خیزید تا که رو به سوی خدا کنید 
یا 
شب خیز که عاشقان به شب راز کنند 
گرد در و بام دوست پرواز کنند 
هر جا که دری بود به شب در بندند 
الا در دوست را که شب باز کنند 
در آن دل نیمه های شب، سکوت محض، شهر بدون سر و  صدای اتومبیل و نور زننده ی نورافکن ها و چراغ ها، این ترنم های موزون حزن چه صفایی داشت.