​

به نام حق وباسلام
(فرهنگ عامه)
 «یلدا در تویسرکان»
شب یلدا یا شب چله، شروع اولین شب چله ی بزرگ(اول دی تا ده بهمن) است که از زبان سریانی به معنی میلاد وارد فرهنگ شرق شده است، در حقیقت شب تولد میترا (مهر) در آیین مهری ایران باستان است.
میترا (مهر) حلقه ی اتصال آفریدگار به آفریدگان است. مهر فرشته ی دوستی، محبت، عهد و پیمان و مظهر فروغ و روشنایی است. به اعتقاد مهرپرستان میلاد مهر نجات دهنده ی بشریت در آخرالزمان خواهد بود.
یلدا طولانی ترین شب سال و آغاز انقلاب شتوی (زمستانی) است. پس از آن آفتاب از برج قوس به برج جدی تحویل می شود. این شب در نظر ایرانیان به خاطر طولانی بودن و حاکمیت فرشته ی تاریکی نحس بوده و برای رفع این نحوست دور هم جمع می شدند و جشن می گرفتند.
 «یلدا در تویسرکان»
تویسرکانی ها شب یلدا ابتدا برای عروس یک ساله یا دختر شوهر داده مقداری خوراکی و تنقلات به عنوان (یلدانه) راهی منزل عروس یا داماد می کردند.
شب چله تمام فامیل با شام یا بی شام در خانه ی بزرگ فامیل جمع می شدند. بزرگان در زیرکرسی و بچه ها و نوجوانان در پایین اتاق با خوردنی ها و انواع بازی ها سرگرم می شدند.
بزرگ خانواده یا باسواد فامیل به خواندن کتاب های متل مانند :امیر ارسلان، فلک ناز، رستم نامه و حسین کرد شبستری می پرداختند یا قصه ها و افسانه هایی طولانی از حفظ نقل می کردند. گاه شب به نقل خاطرات و خطرات زندگی مثل دوران سربازی، عقد و عروسی، کار و فعالیت سپری می شد.
خانواده های فرهیخته مثنوی یا کلیله یا حافظ می خواندند و فال حافظ می گرفتند.
خوردنی ها غالباً محصول محل یا تنقلات سنتی بود که خانم ها و مادر بزرگ ها از اول تابستان تا اول پاییز آماده کرده بودند مثل :تخمه های کدو، هندوانه، خربزه، گندم شاهدانه، سبز نخود، نخود کشمش، گردو و مغز گردو، مویز ، پره زردآلو وهلو و سیب و... سفوف (کوبیده ی انواع مغزها)، آلبالو خشک، قیسی و مهم تر از همه کلم سفید بود.
کلم سفید که با شیره ی قرمز انگور یا سکنجبین میل می شد بعد از  سیب شاهه، گلابی محلی (مرو یا سبری) وانگور (خانه چینی) تنها میوه یا سیفی تر و تازه و با طراوت بود که در محله ی زرهان کشت می شد.
کلم به دلیل در دسترس بودن، طراوت و تازگی، پربرگ بودن (به خاطر کثرت مهمانان) کاربرد همگانی داشت.  برخی شام شب چله، آش کلم یا کلم پلو داشتند.
در نبود ارتباط های امروزی، گرانی و کمیابی میوه، تنها خوراکی تازه کلم بود. ارزان و باصرفه.
مردم تا پاسی از شب یلدای کم خرج ولی با مهری برگزار می کردند و نحوست این شب را با صله ی رحم و در کنار هم بودن با خوشی و خوشحالی به سعادت و کامروایی تبدیل می کردند.
سنت های نیکو را پاس بداریم.
شادکام باشید. محمود صلواتی

​

​