آثار فرهنگی تویسرکان _مکان های معروف اطراف شهر -1

آثار فرهنگی تویسرکان
٣ _مکان های معروف اطراف شهر
(مقصود از معروف یعنی آشنا برای همه ی اهالی)
مکان هایی که خواهد آمد، برخی از بین رفته اند و بعضی نامشان کم‌کم در حال فراموشی است.
٣_١«درقولا» در، مخفف دره و قول (goul) به معنی عمیق است. الف هم نشانه ی کثرت و تعداد زیاد است، یعنی چند دره ی عمیق.
در گذشته به خاطر نبود اتومبیل، مردم مسیرهای دور و نزدیک را با مرکب(چهارپا) یا پیاده طی می کردند و می کوشیدند با تکیه بر تجربه، کوتاه ترین مسافت را برگزینند، حتی اگر کوهستانی، تپه ماهور و سنگلاخ بود.
مثلاً نزدیک ترین راه به همدان، از سرکان به اشکنجنه و دره مراد بیگ بود و...
برای رفت و آمد به آرتیمان و سرکان نزدیک ترین راه از مسیر محله ی دروازه، واقع در خیابان شهدا بود. (یکی از دروازه های شهر)
بعد از پشت سر گذاشتن قبرستان جولستان، باغ کربلایی بود و پس از آن به چند دره ی پر نشیب و فراز (بر اثر آب روان های کوه های بالادست)برخورد می کردی که باید پایین می رفتی و بالا می آمدی، اکنون آرامستان بهشت زهرا و مجتمع های مسکن مهر است . مسافتی که اکنون مسطح شده و مقداری از جاده ی آسفالت آرتیمان به تویسرکان است.
٣_٢ چال دینارود (چاله ی دریا رود)
مسافر برای رفتن از تویسرکان به سرکان یا برعکس، می بایست از طریق آرتیمان (مسیر درقولا) به سرکان برود، بعد از رسیدن به آرتیمان و گذشتن از آن در شمال امامزاده عبدالله رودخانه فصلی پر آبی در کف دره ی عمیقی جریان داشت، مسافر می بایست به هر شکل (در بهار و تابستان) از روی پل عبور کند و به سرکان برسد. این دره عمیق را چال و رودخانه ی بزرگ آن را دریا رود (دینا رودdaeyna roud) می نامیدند.
اکنون چند متر بالاتر از سطح رودخانه پل زده و خاکریزی کرده اند و در نگاه اول گودی قابل تشخیص نیست.
٣_٣ پیر خراط، زرگری، مشکان، قیطور
در غرب شهر و جنوب غربی در گذشته محله هایی وجود داشته که امروزه فقط نامشان باقی است و حتی مکان دقیق آن ها مورد تردید است و از نام گذاری هم اطلاع موثق و مستند نداریم جز حدس و گمان و نقل شفاهی.
*پیر خراط
در ابتدای شهرک فرهنگیان، مقابل اداره ی بهزیستی، محوطه و باغی بود که برج و بارو داشت و این اواخر متعلق به خانواده ی غلامرضایی بود.
این محل پیر خراط یا خراد نامیده می شد.
**مشکان و زرگری نام. دو محله از شهر روذاور یا روداور قدیم بوده است که احتمالاً بین روستای رودآور ( رودلاور) فعلی و مقبره ی حضرت حیقوق باشد.
*قیطور
در خیابان شهید باهنر، محوطه ای بود (مدرسه هدایت و خانه معلم فعلی) که در امتداد خیابان اختلاف سطحی چند متری داشت، حدود ده متر، به این محوطه «ته قیطور» «قیطور» و «سر قیطور» می گفتند. بعد از احداث ادامه خیابان باهنر به سمت میدان فرشید، سمت شمال خیابان و در زمین های گود اطراف خانه هایی ساخته‌ شد و عنوان «اسماعیل آباد» گرفتند (اسمایل آواد). بعد میدان یادبود (فرشید)، محله ی صادقیه و مسجد صادقیه.
٣_۴دارستان
دارستان دره ی عریض و طویلی است در شمالی ترین قسمت خیابان شهدا با چند رشته قنات و تعدادی استخر سیمانی و انواع درختان میوه دار و غیر میوه دار. مانند: گردو، بادام ،سیب، سنجد ، زالزالک (گوج) و سایر درختان نادر مثل عناب، پسته و فندق.
مهمترین و معروف ترین درختچه ی دارستان «سماق» است که برای پخت آش سماق بهترین نوع از نظر کدبانو های تویسرکانی است. ضرب المثل هایی هم در این باره وجود دارد : «رفته دارستان، سماق ب مکه» یعنی (پی نخود سیاه فرستادن).
این دره ی زیبا متعلق به مرحوم جعفر قلی میرزای جهانگیری از نوادگان جهانگیر میرزا پسر فتحعلی شاه و برادر محمد شاه بود.
مرحوم جعفر قلی میرزا انسانی آگاه و خدوم بود و در ساخت اولین مدرسه در تویسرکان تلاش فراوانی کرد. آرامگاهش هم در دارستان است.
بعد از ایشان دارستان به مرحوم حاج مسعود جهانگیری رسید که یک دوره هم وکیل مجلس شورای ملی بود.
متاسفانه این دره ی زیبا رو به نابودی می رود، اما بید مهم (محب) بر قله ی این دره هنوز سر فراز است.