آثار فرهنگی تویسرکان _ صنایع و حرف آهنگری

آثار فرهنگی تویسرکان
٢٧ _ صنایع و حرف
٢٧_٨ آهنگری
آهنگری یکی دیگر از حرفه های پر رونق و پر طرفدار شهر بود.
چند مغازه آهنگری با استادکار، استادیار، دمنده و شاگرد، به کار مشغول بودند مانند مرحومان روح اللهی، ملکی ها، عبدالمنافی ها،اکبری ها، خدا رحمی یوسفی و این اواخر مالمیر.
مغازه آهنگران حدود یک متری از سطح کوچه پایین تر و سندان بزرگی در وسط آن نصب شده بود. دور تا دور آن سکو ایجاد شده بود بود برای قرار دادن وسایل و تولیدات.
آهنگر پبش بندی چرمی می پوشید تا از شراره های آتش در امان باشد. گودی مغازه هم به این دلیل بود.
آهنگری به دو شاخه ی آهنگری سنگین و سبک تقسیم می شد
آهنگری سنگین وظیفه اش ساخت ادوات بزرگ کشاورزی بود، کوره اش بزرگتر بود، دمی داشت که یک نفر با زحمت با آن می دمید و...
آهنگری سبک بیشتر ادوات سبک کشاورزی و ابزارهای خانگی می ساخت، کوره ی کو چکی داشت با دم دستی و این اواخر دم یا باد زن برقی.
کوره ی آهنگران ابتدا با چوب درختان زردآلو، بادام و سیب که حرارت بیشتری داشتند از قبل از اذان صبح گرم می شد، کم کم ذغال سنگ را جایگزین کردند که برای اشتعال نیاز به اکسیژن فراوان و حرارت بالایی داشت. آهنگران وسیله ای به کار گرفتند که نامش «دم» بود ومانند شش های انسان از دو محفظه ی چرمی بزرگ تشکیل شده بود و دو تخته چوب ضخیم صاف و صیقلی از طول به لبه ی چرم ها نصب کرده بودند که دمنده با گرفتن چوب ها و حرکت دادن به چپ و راست هوا را در کوره می دمید تا درجه ی حرارت، ذغال را به حدی برساند که آهن را نرم و سرخ و قابل ضربه پذیری و شکل دهی نماید.
آهن و فولادی که در آهنگری ها مصرف می شد قطعات فولادی ماشین های سنگین بود مثل فنر، گیربکس ، دیفرنسیال، سپر، بدنه و قطعات موتور و...
آهنگران فولاد را در کوره نرم می کردند و بعد از برش و تقسیم کردن به قطعات کوچک. برای ساخت هر ابزاری قطعه ی مناسب را دوباره در کوره گذاشته، نرم می کردند و با انبرک روی سندان گذاشته و به نوبت استاد و استادیار ضربه می زدند و شکل دهی می کردند و چند بار دوباره کار (ابزار نیمه تمام) به کوره رفت و برگشت می کرد تا شکل نهایی بگیرد، سپس آن را داخل تغار آب کرده، خنک می کردند و صافکاری و صیقلی کردن و دسته گذاری انجام می شد.
وسایل آهنگران سنگین. عبارت بود از :کوره، سندان، پتک و چکش و... که نام. های خاصی هم داشتند مانند :نر، لا، کف، یک سری، نیم سری، آتش کش و...
در آهنگری های سنگین، گاوآهن (گالاgala)، بیل، کلنگ، تبر، پتک و چکش، داس، ابزارهای فلزی دیگر حرفه ها ساخته می شد.
در آهنگری های سبک، چاقو، قیچی، ساطور، قداره و قمه، وسایل فرش بافی، تیغ و قاشق تریاک گیری، قفل و لولا، قندشکن، گزین کن، اره، نعل اسب و آجیده و... ساخته می شد.
در کنار ساخت، تعمیر و تجهیز مثل دسته کردن ابزارها، تیز کردن، نصب کردن و... هم انجام می دادند.
آهنگری چند ویژگی داشت :
_حرفه ای کهن و باستانی بود که فرازهایی از فرهنگ ما با آن آمیخته است ، مانند ابیات و اشعار حماسی، ضرب المثل ها، متل ها و حکایت ها.
_اشتغالزایی ایجاد کرده بود، در حد سی نفر
_نیاز های فنی شهر در خود شهر تأمین می شد و نیازی به داخل و خارج کشور نداشت.
_از ضایعات فلزی به بهترین شکل استفاده می شد.
_با تعمیرات مانع فرهنگ مصرف گرایی شده بود. و...

به آهنگری سبک چولنگری هم گفته می شد.
چولنگ، وسیله ای دو شاخه مانود بود از فلز که برای چیدن میوه و تکاندن گردو، آویزاو کردن لباس جلو مغازه و. پایین آوردن آن استفاده می شد، برای بالا بردن و پایین آوردن درهای کرکره ای فلزی هم کاربرد داشت. البته به نیزه های کوتاه گردو تکانی هم چولنگ choulengمی گویند.