آثار فرهنگی تویسرکان _کارخانه ها و کارگاه ها_ کارخانه کبریت سازی

آثار فرهنگی تویسرکان
٢٨ _کارخانه ها و کارگاه ها
٢٨_١ کارخانه کبریت سازی
در حوالی سال های ١٣٣٠ش به همت مرحوم حاج علی اصغر خدادادی جنب باغچه ی مظفرالسلطان (ظفرالسلطان) واقع در خیابان شهید یعقوبی فعلی، کارخانه ی کبریت سازی «افسر تویسرکان» افتتاح شد.
کارگران ثابت کارخانه نزدیک به 250نفر بودند و در تابستان و فصل تعطیلی مدارس نزدیک به ١٠٠ دانش آموز به این کارگران اضافه می شد و کارهای سبک کارخانه مثل چوب گذاری کبریت را انجام می دادند.
کارخانه سه خط تولید داشت :
یک _تولید چوب های باریک کبریت.
دو _تولید مواد شیمیایی (گوگرد).
سه _ تولید جعبه یا قاب کبریت.
حدود ٢٠٠عدد از چوب های باریک توسط کارگران فصلی داخل سوراخ قالب (لوح) قرار می گرفت و به مدت ٢۴ ساعت داخل محلول گوگرد به اندازه ی چند میلی متر فرو می رفت.
بعد از زمان مشخص چوب های آمیخته به گوگرد را خشک کرده و در داخل جعبه هایی که طرفین آن به جیوه آغشته شده بود، می چیدند و بعد از بسته بندی به سراسر ایران ارسال می کردند.
کارخانه به کارگران ناهار می داد، حقوق ثابتی داشتند، از امکانات رفاهیبرخوردار بودند و زمان استراحت بین شیفت ها رعایت می شد.
هر جعبه کبریت به ۵٠ دینار (ده شاهی) فروخته می شد و قیمتش در سراسر ایران ثابت بود.
کارخانه بوقی داشت که ساعت شروع و ختم کار را اعلام می کرد و صدایش به همه ی شهر می رسید، به همین دلیل در ماه مبارک رمضان از نواختن بوق برای اعلام زمان افطار و سحر استفاده می شد.
کارخانه مدیر فنی اش رمضان نامی بود از اهالی همدان، به دلایلی ایشان کارخانه را ترک کرد و چون راز و رمز و چگونگی ترکیبات شیمیایی را به کسی یاد نداده بود با رفتن ایشان کارخانه کیفیت محصول را از دست داد و با این که یک جعبه کبریت به مبلغ یک شاهی عرضه می شد ولی خریدار نداشت و به تعطیلی کارخانه منجر شد.
سرانجام کارخانه های کبریت سازی تبریز بازار را به دست گرفتند و تویسرکان از کارخانه و همت بزرگ مرحوم خدادادی محروم شد.
البته جای خوشبختی است که این همت در نوه ی پسری (آقای مهندس خدادادی) و نوه ی دختری (آقای حاج محمد هاشمی) وجود دارد و با تلاش فراوان، ادامه دهنده ی خدمت پدر بزرگ به شهر خود بوده و با تأسیس کارخانه های داروسازی «فاران شیمی» و «هگمتان دارو» چراغ اشتغال شهر را افروخته و بسیار جوانان متخصص را به کار گرفته اند. سلامت و پایدار باشند.