آثار فرهنگی تویسرکان _ بازار سنتی تویسرکان و قیصریه

آثار فرهنگی تویسرکان
١٢_ بازار سنتی تویسرکان و قیصریه
در مورد دکان، حجره، تیمچه، سرا، قیصریه، بازارچه، راسته بازار، چهار سوق و... که مربوط به تمدن اسلامی است و نماد زیبایی از هنر و تفکر ایرانی _ اسلامی است، پژوهشگران، مقاله ها و کتاب ها نوشته اند که باید بدان جا رجوع کرد.
از نکات برجسته ی معماری و طراحی بازار اسلامی :
یک _سر پوشیده بودن برای حفاظت و در امان بودن از سرما، گرما، باد و باران و...
دو _وجود راسته های یک صنف در مکانی واحد که انتخاب کالا و قیمت به سادگی حاصل می شد.
سه _وجود مسجد، حمام، آب انبار، قهوه خانه، چلویی، کبابی، سقاخانه برای رفاه حال خریداران و فروشندگان
چهار _وجود سکو در حجره ها و مغازه ها برای استراحت و آرامش مشتری
پنج _بازار، نقطه تلاقی محلات مختلف و راه های ارتباطی محله ها بوده است، هر رهگذری باید از بازار می گذشت و این عبور موجب رونق کسب و تجارت می شد.
و از همه مهم تر ساخت هر بازاری نماد معماری و هوش ایرانی _ اسلامی ملت ما محسوب می شود .
در مورد بازار سنتی تویسرکان آقای مقدم گل محمدی در کتاب «تویسرکان» مطالب جالبی آورده اند که خواندنی است.
آن چه می آید، توصیف فعلی بازار تویسرکان است.
بازار تویسرکان از بناهای آجری دوره ی صفویه است. این بنا در دوره ی قاجار متروک و ویران شده است که با همت رضا قلی خان کلانتر و مرحوم ابدال تعمیر و بازسازی شده است.
اگر چهار سوق (چهار سوک) را نقطه ی ثقل و مرکز بازار بدانیم، شاخه های اصلی و فرعی بازار به این شکل است :
_بازار شرقی که به خیابان شهدا می رسد، بازار حلاج ها بوده، ولی امروز غالبا طلافروشی و اسباب بازی فروشی است. در اصلی قیصریه در این بازار است.
_بازار غربی، در گذشته بازار یهودی ها بوده است (به محله یهودی ها ختم می شد) الان به راسته پالان دوزها و حلبی سازها و پرده دوزها (کوچه مسجد جامع) می رسد. اکنون عطاری، بلورفروشی و خرازی است.
_راسته شمالی، قنادی و خیاطی بود، اکنون تریکو فروشی است و به راسته نقل پزها با چند پله ختم می شود.
_بازار جنوبی که بدنه ی اصلی بازار است، در گذشته راسته پارچه فروشان (بزازها)، قنادان و عطاران بود. اکنون طلافروشی و تریکو فروشی است. در انتها دو شاخه شده، شاخه ی غربی، نیمچه بازاری است که با چند پله وارد خیابان شهید باهنر می شود و شاخه ی شرقی هم به همین شکل با چند پله به میدان امام وارد می شود.
این دو نیم بازار هم پارچه فروشی، عطاری و تریکوفروشی است.
در شرقی مسجد جامع در این بازار است.
_به موازات بازار جنوبی، در شرق، بازاری سه شاخه، که سه سوق (سه سوک) مرکز آن است، وجود دارد که قبل از این تاریکه بازار نامیده می شد.
راسته ی شرقی آن به خیابان شهدا (سرای مستوفی) می رسد. راسته غربی آن به بازار جنوبی و راسته جنوبی آن که امروز موکت و فرش فروشی است به میدان امام می رسد. ، در گذشته راسته کفاش ها بوده است.
_ سه سوک محل کسب خیاطان است .
*قیصریه *
تیمچه ای تجاری بوده در دو طبقه که هم زمان با مرمت بازار توسط مرحوم کلانتر ساخته شده، طبقه ی قوقانی دفتر تجار و همکف مغازه های تجاری بوده است.
چند سالی است توسط مرحوم عابدی مرمت شده و رونق گرفته است. در چوبی بزرگ قدیمی از یادگاران گذشته هنوز باقی است.
تیمچه (پاساژی) جدید در دوطبقه، در جای حمام خان و مدرسه راهنمایی اخیرا توسط صاحبان موقوفه در دوطبقه در غرب بازار جنوبی ساخته شده که یک راه آن راسته جنوبی و راه دیگرش کوچه مسجد جامع است.
خارج از بازار سرپوشیده، در شمال راسته (بازار نقل فروشان) در غرب، راسته پالان دوزان و حلبی سازها و در جنوب خیابان، روبروی مسجد جامع، راسته چاقوسازها هنوز وجود دارد.